Şimdi Tam Zamanı: Ege Bölgesi’nde Keşfedilmeyi Bekleyen Antik Kentler

Ülkemizin her köşesinin Osmanlı, Hitit, Yunan, Roma, Bizans, Selçuklu ve döneminden kalma antik ve tarihi eserlerle dolu olduğunu hepimiz biliyoruz. Peki şunu biliyor musunuz; ülkemizde her ne yöne gidiyor olursanız olun, yolunuzun üstünde kesinlikle adını az duyduğunuz, fakat birkaç saatinizi ayırdığınıza sizi çokça şaşırtacak bir antik kent vardır. İşte tam da bu yüzden sizlere Ege bölgesinden 6 antik kenti derledik. Şimdiden keyifli okumalar ve güzel yolculuklar!

Aizanoi – Kütahya

İstanbul’dan Ege sahillerine otomobille yola çıktıysanız, Kütahya yakınlarından geçerken yolunuzu birazcık değiştirip birkaç saatlik bir kültür molası verirseniz kesinlikle pişman olmayacaksınız. Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesi sınırlarında kalan Aizanoi Antik Kenti, Türkiye’nin adı az duyulmasına rağmen en değerli kültür varlıklarından biri… Roma döneminden kalma bu antik kentte bir Zeus Tapınağı, bir stadyum-tiyatro kompleksi ve bir macellum bulunuyor. Peki bunlar ne demek ve neden önemli? Aizanoi Zeus Tapınağı, sadece dünyanın en iyi korunmuş Zeus tapınaklarından biri değil, aynı zamanda etrafındaki sütunla çevrili mekanın üstünün mermer kirişlerle kaplı olması nedeniyle türünün dünyadaki tek örneği! Mutlaka rotanıza ekleyin.

Sardes – Manisa

Parayı bulan Lidyalılar’ın Demir Çağı’ndaki başkenti, bugün Manisa’nın Salihli ilçesine bağlı Sart beldesinin sınırları içinde bulunuyor. Antik dünyanın önde gelen şehirleri arasında yer alan Sardes’in en büyük özellikleri, şehir planlaması konusundaki mükemmeliyeti ve Mezopotamya dışındaki en büyük savunma duvarıyla çevrelenmiş olması. Kente yaklaşırken büyüklüğüne inanamayacağınız kiremit rengi tapınağıyla sizi karşılayacak olan Sardes’ten başka hiçbir kentin Lidya uygarlığıyla doğrudan bağlı olmadığı söyleniyor. Günümüze kadar korunmuş dünyanın en görkemli İon düzenindeki tapınaklarından birini barındıran Sardes’te aynı zamanda bir hamam-gymnasium kompleksi ve antik dünyanın en büyük sinagogu bulunuyor. Şehrin biraz dışında, Bin Tepeler adıyla bilinen Lidya tümülüs mezarlık alanı ise dünyanın en büyük tümülüs (kraliyet mezarlığı) alanı olarak biliniyor. Tüm bu özellikleriyle Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri, 2013 yılından beri UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alıyor.

Kaunos – Muğla

Bodrum’a otomobilleriyle yolculuk edenler için çok güzel önerilerimiz var. Güneybatı Anadolu’da birçok dağ ve tepede rastlanan kaya mezarları, Anadolu tarihi ve mimari dokusunun belki de en ilginç mimari öğelerinden biri. Muğla’daki Kaunos Antik Kenti’ni de diğer antik kentlerden ayıran en belirgin özelliği kaya mezarları. Bu kentin çevresindeki kayalıklarda bulunan mezarların cephe mimarisi, Urartu, Frig ve Likya bölgelerindeki tüm kaya mezarlarından farklı. İlk kez burada, buraya özgün bir tip olan tapınak cepheli kaya mezarları, Helenistik tapınakları andıran cepheleriyle dikkat çekiyor. Kaunos Antik Kenti de 2014 yılından beri UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alıyor.

Stratonikeia – Muğla

Muğla’nın Yatağan ilçesine 7 km uzaklıktaki Eskihisar Köyü sınırları içinde yer alan Stratonikeia Antik Kenti, “ölümsüz aşkların ve gladyatörlerin kenti” olarak biliniyor. Geç Tunç Çağı’ndan günümüze kadar kesintisiz yerleşime sahne olan kent, M.Ö. 3. yüzyılda Seleukos kralı I. Antiokhos tarafından karısı Stratonike adına kurulmuş. Roma döneminin ardından beylikler, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde de yerleşimin devam ettiği Stratonikeia, bu özelliğiyle Anadolu’da nadir bulunan bir antik kent. Burada, antik kentin içinde Osmanlı döneminde yapılmış arnavut kaldırımı taşlar üzerinden yürüyebileceğiniz gibi, binlerce yıllık sütunların gölgesinin cumhuriyet döneminde inşa edilmiş evlerin üzerine düştüğünü görebiliyorsunuz. Sadece antik dönemden gymnasium, tiyatro, hamam ve kent kapılarına dağil, Türk mimarisi için de önem taşıyan hamam, Şaban Ağa Camii, Osmanlı Çeşmesi, ağa evleri gibi yapılara da ev sahipliği yapan Stratonikeia Antik Kenti, 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne eklenmiş.

Laodikeia – Denizli

Denizli’nin 6 km kuzeyinde yar alan Laodikeia Antik Kenti, Roma ve Bizans döneminin metropolis seviyesindeki kentlerinden ve önemli dini merkezlerinden biri olma özelliğine sahip. Bu kadar da değil, İncil’de adı geçen bir kent olarak 6. yüzyıldan beri Hristiyanlar için bir hac merkezi sayılıyor. M.Ö. 3. yüzyılda Seleukos Kralı II. Antiokhos tarafından karısı Laodike adına kurulan bu kent, tarihi ve dini önemi arttıkça büyümüş ve gelişmiş. Laodikeia’da görebilecekleriniz arasında Hristiyanlık dininin ilk 7 kilisesinden biri olan Laodikeia Kilisesi, Anadolu’nun en büyük stadyumu olarak bilinen 285 metreye 70 metre ölçülerindeki bir stadyum, 2 tiyatro, 4 hamam kompleksi, 5 agora, 5 nymphaeum, 2 anıtsal giriş kapısı ve daha birçok antik mimari eser bulunuyor. Tarihi önemi büyük ve kutsal Laodikeia Antik Kenti, 2013’ten beri UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alıyor.

Priene – Aydın

Aydın’ın Söke ilçesine 15 km uzaklıkta bulunan Priene Antik Kenti, “Anadolu’nun Pompei’si” olarak anılıyor. Bunun nedeni, hem antik çağdan bugüne kadar en iyi korunan şehir planlama örneklerinden birine sahip olması ve modern şehir planlama çalışmaları için bir model olarak kullanılması hem de Priene Evleri olarak anılan yerleşim bölgesinde yerleşim tarihi hakkında önemli bilgiler sunulması. M.Ö. 7 yüzyılda kurulan Priene Antik Kenti, yüzyıllar boyunca koruduğu önemini Menderes nehrinin taşıdığı alüvyonlar nedeniyle denizden giderek uzaklaştıkça kaybetmiş. Kentte görebilecekleriniz arasında Athena Tapınağı, Demeter Tapınağı, Tiyatro, Agora, Asklepios Tapınağı, Bouleuterion, Yukarı Gymnasion, Aşağı Gymnasion, Mısır Tanrıları Tapınağı, Büyük İskender’in evi ve Bizans dönemi Piskoposluk kilisesi gibi birçok yapı bulunuyor. Priene Arkeolojik Alanı, 2018’de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne eklendi.